Giganci Nauki

https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/82807,Wilhelmi-Zdzislaw.html
29.03.2024, 02:14

Wilhelmi Zdzisław

WILHELMI Zdzisław (20 IX 1921, Łomża – 27 XII 2013, Warszawa), fizyk. Syn Mieczysława i Julii z Mościckich. W 1939 ukończył liceum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży. Studiował (VII 1940 – VII 1941) na wydz. elektrycznym ukraińskiego Instytutu Politechnicznego we Lwowie. Podczas wojny w ruchu oporu, członek AK, uczestnik akcji „N” i Akcji „Burza”. Po wojnie studiował na wydz. elektrycznym Politechniki Łódzkiej i uzyskał dyplom inżyniera elektryka (1948). Następnie, pod wpływem A. Sołtana, na wydz. matematyki, fizyki i chemii UW, gdzie uzyskał stopnie magistra (1952) i doktora (1954) fizyki. W 1962 uzyskał tytuł profesora. Wykładowca energii jądrowej na Politechnice Łódzkiej (1953–54), a następnie współpracownik A. Sołtana w Instytucie Fizyki Doświadczalnej UW, od 1971 kierownik Zakładu Fizyki Jądra Atomowego. Współtworzył fizykę jądrową w Warszawie. Współorganizator Instytutu Badań Jądrowych, w którym kierował Zakładem IA (Fizyki Jądrowej). Dyrektor ds. bezpieczeństwa jądrowego i ochrony środowiska Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu (1959–61). Prowadził badania reakcji jądrowych, zwłaszcza wywołanych przez neutrony (Cross Sections of Atomic Nuclei for the (n,p)Reactions, „Acta Physica Polonica” t. 13, 243–274, 1954), stosunków izomerycznych reakcji jądrowych (Isomeric Cross Section Ratios for SomeReactions by Neutrons in Sn and Te Isotopes, „Nuclear Physics” vol. 74, 438–448, 1965), efektów nadprzewodnictwa (On Superconductivity Effects in Nuclear Level Density, „Nuclear Physics” A378, 129–141, 1968), rezonansów gigantycznych, promieni orbit neutronowych i innych zagadnień. Wydał podręcznik Fizyka reakcji jądrowych (1976). Prezes Polskiego Tow. Fizycznego przez trzy kadencje (1974–81), od 1983 jego członek honorowy. 

Who is Who in Physics, Poland 1997, Poznań 1996; Rozmowa ze Zdzisławem Wilhelmim – Fizyka jądrowa w ośrodku warszawskim, „Postępy Fizyki” t. 55, 205–224 (2004), przedruk w książce Fizycy wspominają, Kraków 2014; Archiwum UW: akta osobowe.

Andrzej Kajetan Wróblewski

Opcje strony