Giganci Nauki

https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/83371,Raabe-Zdzislaw.html
28.03.2024, 11:49

Raabe Zdzisław

RAABE Zdzisław (19 X 1909, Kraków – 12 II 1972, Warszawa), zoolog, parazytolog. Syn Henryka oraz Julii z domu Wyleżyńskiej.

W 1927 ukończył Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie, po czym w 1927–30 studiował nauki przyrodnicze na UW, co zakończył pracą magisterską Badania nad niektórymi gatunkami rodzaju Conchophthania Stein (1932–33). W 1929–39 pracował w Muzeum Zoologicznym w Warszawie w Dziale Skorupiaków. Podobnie jak ojciec i brat Leszek, był działaczem organizacji socjalistycznych, zatrzymywanym przez policję. Praktykował w stacjach hydrobiologicznych na Helu i na Wigrach, także w Neapolu i Monako; wyniki badań ogłosił m.in. w artykułach: O paru gatunkach wymoczków pasożytniczych na skrzelach Mytilus edulis L. i Macoma balthica (L.) (1934), Sur quelques espèces nouvelles dinfusoires parasites de Comatules (1938).

Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 i – ranny – dostał się do niewoli. W oflagu był aktywny w życiu kulturalnym (wykłady z hydrobiologii). Do Warszawy wrócił w VI 1945, podjął pracę w Muzeum Zoologicznym (do 1946). W 1945 doktoryzował się na UMCS na podstawie rozprawy Z badań nad rodziną Hysterpoinetidae Desing (CiliataHolotricha) (1939). Od I 1946 pracował na UMCS, początkowo jako organizator Muzeum Przyrodniczego tej uczelni, a po habilitacji w 1947 (rozprawa Drogi przystosowań morfologicznych do życia pasożytniczego wśród wymoczków) jako kierownik Katedry Zoologii i Parazytologii przy wydziale weterynarii (profesor nadzwyczajny od  1948). W tym czasie przebywał w różnych instytutach specjalistycznych w Moskwie i Leningradzie (1946), Splicie (1947) i Tihany nad Balatonem (1949). Wyniki badań zamieścił w pracach: Badania nad wymoczkami z podrzędu Thigmotricha (Thigmotricha Ch. i Lw.) (1947–50), Próba rewizji systemu pierwotniaków (1947).

W 1953 przeniósł się do Warszawy, objął kierownictwo Katedry Zoologii na wydziale biologii i nauk o Ziemi oraz tamże kierownictwo Inst. Zoologii UW, od 1956 jako profesor zwyczajny. Utworzył tam znaczący ośrodek badawczy (m.in. J. i A. Kaczanowscy, K. Dobrowolski, B. Styczyńska, T. Umiński).

W warszawskim okresie działalności naukowo-dydaktycznej ogłosił m.in.: Systematics of the Family Urceolariidae Dujardin 1841 (1963), Remarks on the Principles and Outline of the System of Protozoa (1964), Ordo Thigmotricha (Ciliata-Holotricha) (1967–72), a także podręcznik Zarys protozoologii (1964 i 1977).

R. był światowym autorytetem w zakresie badania orzęsków zaliczanych do Thigmotricha i Urceolariidae (ustalenie L. Kuźnickiego). Wykazał, że pasożyty na zewnątrz organizmów i w ich wnętrzu niewiele się różnią. W środowisku wód bieżących mają lepiej rozwinięte organy czepne. Zdaniem R. kombinacje różnych tendencji ewolucyjnych wyznaczają drogi wiodące do rożnych typów i gromad. Wyodrębnił wśród Protozoa: 1. Mastigota, obejmujące Flagellata i Sporozoa, 2. Sarcodina, obejmujące Rhizopoda, Actinopoda i Cnidosporidia oraz 3. Ciliophora (Ciliata) (ustalenie – L. Kuźnicki).

R. był członkiem PAN (korespondentem – 1965, rzeczywistym – 1971) oraz TNW (1951), a także krajowych organizacji zoologicznych i parazytologicznych. Był współorganizatorem krajowych i zagranicznych konferencji oraz kongresów parazytologicznych; redaktorem czasopism: „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” (1949–54), „Acta Parasitologica Polonica” (1953–68), „Acta Protozoologica” (1963–72).

Otrzymał nagrody: państwową (III stopnia, 1950) i resortowe za działalność naukową. Został wyróżniony medalami wojskowymi i cywilnymi. 

PSB (S. Konarski); SBP (L. Kuźnicki); Śródka.

Zbigniew Wójcik

Opcje strony