Wdowiarz Stanisław
WDOWIARZ Stanisław (22 VII 1911, Rogi, Krośnieńskie – 14 I 1987, Kraków), geolog naftowy. Syn Józefa, rolnika, okresowo wiertacza naftowego, i Marii z domu Borek, brat Jana.
W 1921 ukończył szkołę powszechną w Rogach, po czym uczył się w gimnazjum w Krośnie, gdzie uzyskał maturę (1929). Następnie, idąc śladami brata, podjął studia na Uniw. Jana Kazimierza we Lwowie, wybrał kierunki geologiczny (prof. W. Rogala) i geomorfologiczny. W czasie studiów prowadził rozpoznanie geologiczne w Karpatach. W 1934 był stypendystą uniwersytetu w Bukareszcie i po powrocie w tymże został asystentem w Katedrze Geologii Uniw. Jana Kazimierza. Magisterium z geologii i paleontologii uzyskał w 1936, po czym podjął pracę w Tow. Naftowym „Galicja” w Stanisławowie, a następnie we Lwowie, głównie w nadzorze geologicznym wierceń za ropą naftową i gazem ziemnym. W 1938 na Uniw. Jana Kazimierza uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Budowa geologiczna Karpat brzeżnych na południowy wschód od Rzeszowa (1939, przedruk 1949). Do wybuchu wojny wykonywał zdjęcia geologiczne w okolicy Sambora. Następnie pracował w koncernie naftowym (sowieckim) w Borysławiu, a później w analogicznej placówce niemieckiej tamże oraz w Wańkowej (Przemyskie). Kontynuował sporządzanie map. Po przesunięciu się frontu na zachód został zatrudniony w oddziale w Sanoku Kopalnictwa Naftowego (do końca 1951). Jednym z opracowań na podstawie materiałów zebranych w tym czasie była rozprawa Geologia fałdu Grabowicy (1953).
W 1951–54 W. był naczelnym geologiem Centralnego Zarządu Przemysłu Naftowego w Krakowie, głównie przygotowując projekt głębokich wierceń naftowych. W 1954 podjął pracę w Zakładzie Złóż Ropy i Gazu AGH w Krakowie (tego samego roku uzyskał profesurę), a niebawem również w Oddziale Krakowskim Inst. Geologicznego Centralnego Urzędu Geologii (kierownik z przerwą w czasie kadencji dziekańskiej AGH) w 1960–68. Poszerzył zakres swych zainteresowań o poszukiwania karpackich wód słodkich i mineralnych, zwłaszcza w okolicy Ramanowa i Iwonicza. W tym czasie (i później) był zaangażowany w pracach Karpacko-Bałkańskiej Geologicznej Asocjacji, m.in. sporządzając mapy oraz organizując zjazdy w Polsce w 1963 i 1985. Uczestniczył w wielu międzynarodowych kongresach geologicznych. Dwukrotnie, jako ekspert naftowy, był w Maroku (w 1965 z prof. H. Świdzińskim oraz w 1976), a także w Algierii (1975). Uczestniczył w międzynarodowym projekcie rozpoznania możliwości budowy tunelu pod Cieśniną Gibraltarską.
Dorobek publikowany W. jest szacowany na ok. 130 pozycji, z czego część to mapy geologiczne fliszowych Karpat i Podkarpacia. Pozostałe dotyczą stratygrafii tego regionu w nawiązaniu do obecności ropy naftowej i gazu ziemnego oraz wód podziemnych (słodkich i zmineralizowanych). Wśród nich były: Foundation of Oil Prospecting in the Carpathians (1956), Polskie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego (1956), Problematyka ropy naftowej w Polsce północnej i środkowej (1956), Łupki jasielskie w Karpatach Wschodnich w Rumunii (1959), Ropa naftowa i gaz ziemny na tle geologii Karpat (1960), Budowa geologiczna fliszowej strefy Karpat Wschodnich i jej stosunek do Karpat polskich (1961), Vue d’ensemble de la zone du flisch carpathique (stratigraphie – tectonique – hydrocarboures) (1962), Szczegółowa mapa geologiczna Polski (bez utworów czwartorzędowych) w skali 1:50 000. Rejon Karpat i Pogórza. Arkusz Rymanów (1968), Silesian and Sub-Silesian units north of Krosno (1968), Mapa geologiczna Karpat w podz. 1:1 500 000 (1971), (razem z H. Teisseyre), Budowa geologiczna jednostki skolskiej i jej podłoża w profilu otworu Cisowa IG I (1974, współautorzy: T. Wisser, J. Szczurowski, W. Szotowa), Uwagi na temat zasobów i eksploatacji wód mineralnych w Uzdrowisku w Iwaniczu Zdroju (1974), Considèrations sur les structures profondes du Préif (1978), Budowa geologiczna centralnego synklinorium Karpat w obszarze Rajskie – Zachoczowie (1980), Les flisch des Carpathes septentriobales (Pologne, Tchechoslovaquie) et du Rif (Maroc) – analogies et differrences (1981, współautor W. Sikora), Géologie des cadres du Déroit Giblartar – nouveaux points de vue (1985), Niektóre zagadnienia budowy geologicznej oraz ropo- i gazonośności centralnego synklinorium Karpat w Polsce (1985).
W. był aktywnym członkiem krajowych organizacji geologicznych (w tym Polskiego Tow. Geologicznego; przewodnik zjazdów terenowych). Ceniony nauczyciel akademicki. Mistrz wielu wybitnych geologów naftowych. Znaczne kolekcje okazów geologicznych, map oraz publikacji zagranicznych przekazał do kierowanej przez siebie katedry na AGH. W czasie wojny był żołnierzem AK. Po wojnie krótko więziony jako podejrzany o sprzyjanie podziemiu niepodległościowemu. Wyróżniony odznaczeniami oraz nagrodami państwowymi i resortowymi.
SBTP (S. Szafran); Fleszarowa.
„Annales Societatis Geologorum Poloniae” 1968 (S. Szafran, A. Zubrzycki).
Zbigniew Wójcik