Giganci Nauki

https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/84151,Sokolowski-Stanislaw-Piotr.html
29.03.2024, 06:14

Sokołowski Stanisław Piotr

SOKOŁOWSKI Stanisław Piotr (19 X 1865, Młoszowa, pow. chrzanowski – 17 VIII 1942, Zakopane), leśnik, dendrolog, pionier ochrony przyrody. Syn Seweryna Tytusa, leśnika, powstańca styczniowego, i Ludwiki z domu Szulla.

Od 1883 pracował w leśnictwie, kształcąc się m.in. w Krajowej Szkole Gospodarstwa Lasowego we Lwowie (1887–89) i w Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu (1893–96), gdzie uzyskał dyplom inżyniera leśnika. Od 1897 wykładał we lwowskiej Krajowej Szkole Gospodarstwa Lasowego, a po przekształceniu jej w 1904 w Wyższą Szkołę Lasową był tam profesorem, kierownikiem Katedry Hodowli Lasu, a wreszcie dyrektorem (1913–19). Jednocześnie, od 1899 był docentem, a od 1904 profesorem i kierownikiem Katedry Leśnictwa w Akad. Rolniczej w Dublanach (gdzie zetknął się z M. Raciborskim, pod którego wpływem zajął się anatomią drzew), w 1912–19 zaś wykładał jako docent encyklopedię leśnictwa we lwowskiej Szkole Politechnicznej. W 1919 objął Katedrę Leśnictwa na Studium Rolniczym przy UJ w Krakowie, którą kierował do emerytury w 1935, po czym zamieszkał w Zakopanem.

S. działał w organizacji leśnictwa. Był redaktorem „Sylwana” (1905–19), w 1898 założył ogród dendrologiczny w Mariówce k. Lwowa, był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody w dwudziestoleciu międzywojennym, działał na rzecz ochrony lasów, był współautorem projektu organizacji ochrony przyrody w Polsce, w 1925 przeciwstawił się wyrębowi lasów w Ojcowie, wpływał na zakładanie prywatnych rezerwatów leśnych w Sanoku, Kórniku i w Nawojowej. W Kórniku przyczynił się do powstania Zakładu Badania Drzew i Lasu Fundacji Kórnickiej, miał udział w organizowaniu przez PAU Rezerwatu na Babiej Górze, który przekształcił się w Park Narodowy. S. był opiekunem naukowym tych instytucji. Wiele pracy i uwagi poświęcił Tatrzańskiemu Parkowi Narodowemu i jego lasom (Las Tatrzański, 1936).

S. był wybitnym autorytetem w dziedzinie hodowli lasu i biologii drzew, traktował las jako ekosystem i postulował jego hodowlę wg tych założeń (Hodowla lasu, Lwów 1912, Wstęp do nauki leśnictwa, Lwów 1910, O nowych kierunkach w hodowli lasów, Warszawa 1914 oraz wiele prac szczegółowych). W dendrologii zajmował się anatomią i zróżnicowaniem ras drzew w Polsce (Budowa roślin drzewiastych, 1927 i Prace biometryczne nad rasami sosny zwyczajnej Pinus silvestris na ziemiach Polski, 1931). W dziedzinie ochrony przyrody szczególną opieką otaczał lasy, jako naturalną szatę roślinną naszego kraju. Propagował powstawanie Parków Narodowych położonych w każdym regionie Polski i oddających zróżnicowanie krajobrazu kraju oraz będących podstawą do badań nad racjonalną hodowlą lasu (O potrzebie zakładania rezerwatów leśnych, „Ochrona Przyrody” 1920). Był twórcą programu naukowego dla Parku Narodowego w Tatrach, przyjętego jako podstawa do organizacji parków na granicy polsko – słowackiej i uznanego za wzorcowy dla parków narodowych w górach (Tatry jako Park Narodowy, Kraków 1923).

Był członkiem korespondentem PAU, prezesem Polskiego Tow. Przyrodników im. Kopernika; został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, doktoraty honoris causa przyznały mu UJ (1932) i SGGW (1934).

PSB (S.T. Sroka); SBP (W.H. Paryski); SBTP (A. Lubański, B. Szymański); Śródka.

W. Grębecka: Kształtowanie się naukowego programu pogranicznych Parków narodowych w Karpatach, KHNiT 1985; Księga pamiątkowa ku uczczeniu potrójnej rocznicy zaczątków, założenia i utrwalenia Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa 1937; W. Szafer: Wspomnienia przyrodnika, Wrocław 1973; Twórcy i organizatorzy leśnictwa polskiego na tle jego rozwoju, red. A. Żabko-Potopowicz i in., Warszawa 1964.

Wanda Grębecka

Opcje strony