Rymkiewicz Bronisław
RYMKIEWICZ Bronisław (14 X 1849, Kowieńszczyzna – 18 VIII 1907, Londyn), inżynier kolejowy, hydrotechnik.
W 1868 ukończył w Rydze gimnazjum miejskie i do 1871 studiował na wydziale inżynierii tamtejszej Politechnische Schule. Kontynuował studia w Eidgenössische Technische Hochschule w Zurychu, w Reinisch-Westfälische Technische Hochschule w Akwizgranie i w Polytechnische Schule w Monachium, gdzie w 1873 uzyskał dyplom inżyniera. Pracował przy budowie kolei w Bawarii (Monachium-Bayreuth), w Grecji (Volo-Larissa) i pierwszych na wyspie Puerto Rico, będącej wówczas kolonią hiszpańską. Następnie był przedstawicielem technicznym francuskiego banku Crédit Lyonnais na budowie Kanału Panamskiego. Chorował tam na żółtą febrę, co nadszarpnęło mu zdrowie. Poznany tam inżynier amerykański pochodzenia kubańskiego, A. de Lavandeyra, nakłonił go do założenia wspólnie biura technicznego, początkowo w Buenos Aires w Argentynie, a od 1888 w Rio de Janeiro w Brazylii, gdzie zajmowali się budową kolei oraz instalowaniem maszyn górniczych (w stanie Minas Gerais). W IV 1897 powierzono R. budowę nowej, zmodernizowanej wersji, dublującej istniejącą od 1867, ważnej gospodarczo z uwagi na eksport kawy, linii kolejowej łączącej São Paulo z portowym miastem Santos. Było to zadanie trudne z uwagi na strome pasmo górskie Serra do Mar, oddzielające wybrzeże od wnętrza kraju, w którym na odcinku Pissaguera – Alto Grande (ok. 10 km) trasa musiała pokonać różnicę wysokości wynoszącą 800 m. Zastosowano w tym miejscu przeciąganie pociągów (podzielonych na 6-wagonowe sekcje) za pomocą ruchomej stalowej liny bez końca napędzanej przez stacjonarne silniki parowe. Od czasu budowy tej linii najbliższym współpracownikiem R., także w dalszych jego przedsięwzięciach w Brazylii, stał się inż. K.J. Brodowski. Realizacja tej kolei była niewątpliwym sukcesem inżynierskim; roboty zakończono w 1900, a jej otwarcie nastąpiło w 1901. Wiadomości o udziale R. i K.J. Brodowskiego w budowie linii kolejowej Rio de Janeiro – São Paulo, podawane w niektórych publikacjach, są ewidentnie oparte na nieporozumieniu.
5 VIII 1899 przedsiębiorstwo B. Rymkiewicz & Comp. wygrało przetarg na budowę portu handlowego na Amazonce w Manaus, mieście będącym ośrodkiem ogromnego ówczesnego boomu kauczukowego. R. z pomocą Brodowskiego i Lavandeyry, od 1902 pod szyldem brytyjskiego przedsiębiorstwa Manaos Harbour Limited, którego był udziałowcem, kierował realizacją tego przedsięwzięcia, tworząc port przystosowany do występujących tam kilkunastometrowych dobowych wahań poziomu wody, dostępny dla statków pełnomorskich (oddany do użytku w IV 1903). Prowadził też inne prace, m.in. związane z budową wodociągów i kanalizacji, dzięki którym miasto stało się nowoczesne pod wieloma względami. W Manaus wzniesiono R. pomnik i nazwano na jego cześć ulicę. Po zakończeniu tej budowy przeniósł się do Anglii, gdzie również prowadził działalność inżynierską. Zmarł po operacji chirurgicznej usunięcia nerki.
PSB (B. Chwaściński); SBTP (B. Chwaściński); SPPT (B. Chwaściński).
Album Academicum des Polytechnikums zu Riga, 1862–1912, 1912; B. Orłowski: Osiągnięcia inżynierskie Wielkiej Emigracji, Warszawa 1992; S. Zieliński: Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich, Warszawa 1993; „Kurier Warszawski” 1907, nr 237; A Gateway to Brazil (The Trunk Line that Climbs a Precipice) – http://mikes.railhistory.railfan.net/r059.html (Mike’s Railway History, A Look at Railways in 1935 & Before); „Amazonas”, Manaus, 21 VIII 1907, Biblioteka Narodowa: mikrofilm A 845; Biblioteka Narodowa: mikrofilm A 839; informacje p. Elżbiety Szczepańskiej, muzykologa.
Bolesław Orłowski