Graff Kazimierz Romuald
GRAFF Kazimierz Romuald (7 II 1878, Próchnowo k. Margonina – 15 II 1950, Wiedeń), astronom. Syn Stanisława, właściciela ziemskiego, i Salomei Hefft.
Ukończył Gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma w Poznaniu. Od 1897 studiował astronomię, fizykę, geodezję i matematykę na Uniw. Fryderyka Wilhelma w Berlinie (ob. Uniw. Humboldta), w 1901 uzyskał na tej uczelni stopień doktora za rozprawę poświęconą redukcji wizualnych i fotograficznych obserwacji selenograficznych. Od 1898 pracował w berlińskim Obserwatorium Urania, w 1902 został zatrudniony na stanowisku asystenta w uniwersyteckim Obserwatorium Hamburskim, a gdy w 1909 zapadła decyzja o przeniesieniu placówki do Bergedorfu, podjął tam pracę na stanowisku obserwatora. W 1917 otrzymał tytuł profesora. W 1919 przyjął propozycję zorganizowania katedry astronomii i obserwatorium przy utworzonym w Poznaniu uniwersytecie, rozpoczął prace organizacyjne, ale w 1920 zrezygnował, pozostając w Bergedorfie. W 1928 został profesorem astronomii na Uniw. Wiedeńskim i objąwszy dyrekcję uniwersyteckiego obserwatorium, przyczynił się wydatnie do jego modernizacji. W IV 1938, po wcieleniu Austrii do III Rzeszy, musiał opuścić obserwatorium; jego dyrektorem został ponownie w 1945, po zakończeniu wojny; w X 1948 przeszedł na emeryturę.
Był cenionym obserwatorem, prowadził badania selenograficzne, światła zodiakalnego i powierzchni planet (liczne rysunki powierzchni), ale największy wkład wniósł do astrofizyki obserwacyjnej, większość swoich prac poświęcając fotometrii i kolorymetrii gwiazd. Skonstruował fotometr klinowy, wykorzystywany również przez polskich astronomów (obserwatoria uniwersytetów w Poznaniu i Warszawie). Opublikował podręczniki Grundiss der geographischen Ortbestimmung aus astronomischen Beobachtungen (trzy wydania 1914–44) i Grundiss der Astrophysik (1928), rozdział poświęcony fizyce systemu planetarnego w Handbuch der Astrophysik (t. 4 1929, t. 7 1934) oraz Sternatlas (1925–27, wspólnie z M. Beyerem). Po II wojnie światowej wspomógł polską naukę, podarowując astronomom warszawskim fotometr klinowy oraz komplet wydawnictw Obserwatorium Wiedeńskiego.
Był członkiem Österreichische Akademie der Wissenschaften i Pontificia Accademia delle Scienze. Od 1970 jego imię nosi krater na Księżycu, a od 1973 – na Marsie.
DSB (K.F. D’Occhieppo).
P. Ahnert: Kasimir Graff, „Die Sterne” 1950, Bd. 26, s. 186–187; W. Becker: Kasimir Graff, „Astronomische Nachrichten” 1951, Bd. 279, s. 141–142; J. Hopmann: Graff, Kasimir Romuald, [w:] Neue Deutsche Biographie, Bd. 6, Berlin 1964; H. Hurnik: Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1919–1989, Poznań 1995; V. Oberguggenberger: Kasimir Romuald Graff, „Österreichische Akademie der Wissenschaften. Almanach für das Jahr 1950” 1951, Bd. 100, s. 352–358; „Problemy” 1952, nr 12 (J. Gadomski); „Urania” 1950, nr 4–6 (J. Gadomski).
Jarosław Włodarczyk