Koskowski Bronisław Walery
KOSKOWSKI Bronisław Walery (12 IX 1863, Łaszczów k. Tomaszowa Lubelskiego – 6 IV 1946, Warszawa), farmaceuta. Syn Henryka, właściciela apteki, z rodziny o tradycjach aptekarskich, i Pelagii z Jasieńskich, ojciec Włodzimierza.
Po ukończeniu gimnazjum w Lublinie w 1879 odbył obowiązkową praktykę w aptece ojca w Tyszowcach. W 1884–86 studiował na oddziale farmaceutycznym Cesarskiego Uniw. Warszawskiego, który ukończył z dyplomem prowizora farmacji eximia cum laude. Powrócił do rodzinnego Łaszczowa i po objęciu apteki zorganizował w niej laboratorium analityczne. Obserwował z bliska sposób odżywiania się i warunki higieniczne małomiasteczkowej ludności żydowskiej, co zaowocowało jedynym wówczas w literaturze polskiej opracowaniem, przedstawionym na Drugiej Wystawie Higienicznej w Warszawie w 1896. W „Kurierze Porannym” B. Prus zamieścił entuzjastyczną recenzję tej pracy, nazywając K. „niepospolitym myślicielem”.
K. był działaczem Ligi Narodowej, organizatorem punktu przemytu książek i bibuły propagandowej. W 1896 żandarmeria rosyjska wpadła na trop jego działalności, co zmusiło rodzinę K. do wyjazdu do Warszawy, a potem przez zieloną granicę do Lwowa. K. został tam dyrektorem Szkoły Farmaceutycznej, redaktorem „Czasopisma Towarzystwa Aptekarskiego”, wspólnie z R. Sochaczewskim, założycielem Lwowskiej Fabryki Chemicznej „Tlen” i współorganizatorem Uniw. Ludowego im. A. Mickiewicza. W 1904–05 K. uczestniczył w organizowaniu Stronnictwa Demokracji Narodowej w zaborze austriackim. W 1908 przeniósł się do Warszawy, gdzie objął kierownictwo firmy farmaceutycznej Fr. Karpiński. Na I Zjeździe Aptekarzy Królestwa Polskiego w Łodzi w 1912 poprowadził komisję do reformy studiów farmaceutycznych w Królestwie Polskim. Był inicjatorem wielu rewolucyjnych wówczas zmian dotyczących przebiegu studiów. Od 1915 prowadził wykłady z propedeutyki farmaceutycznej na UW, następnie został profesorem w Zakładzie Farmacji Stosowanej i w końcu dziekanem pierwszego w Polsce wydziału farmaceutycznego. W 1925 zorganizował Komitet Budowy Gmachu dla wydziału farmaceutycznego UW. Był autorem wielu podręczników, wśród których najważniejsze to: O hygienie kuchni i fałszowaniu artykułów spożywczych (1912), Zarys historii farmacji (1918), Podręcznik do oceny dobroci leków (1917), Nauka o przyrządzaniu leków i ich postaciach (2 t.: 1925, 1929 ), Podręcznik analizy chemicznej wody do picia (1932), Propedeutyka farmaceutyczna (1932), Zarys historji leków, przyczynek do historji farmacji (1935), Farmaceuci w pracy dla nauki i społeczeństwa (1945) oraz Receptura czyli prawidła przyrządzania leków (1916, 1922, 1948).
Podczas okupacji w mieszkaniu K. było odbywało się konspiracyjne nauczanie studentów farmacji.
Za zasługi na polu naukowym wydział farmaceutyczny uniwersytetu w Nancy uhonorował K. doktoratem honoris causa. K. był członkiem Komisji Historii Medycyny i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych PAU, a towarzystwa farmaceutyczne w Paryżu i Pradze nadały mu członkostwa honorowe. Był również honorowym prezesem Polskiego Powszechnego Tow. Farmaceutycznego, prezesem Naczelnej Izby Aptekarskiej. Za działalność społeczną i zawodową otrzymał wiele odznaczeń, m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, odznakę Oficerskiej Szkoły Sanitarnej, Srebrny Medal uniwersytetu w Nancy, Złotą Odznakę Bratniej Pomocy.
Od 1999 najwyższym odznaczeniem nadawanym zasłużonym na rzecz aptekarstwa polskiego jest Medal im. prof. Bronisława Koskowskiego.
PSB (T. Zakrzewski).
I. Arabas: Poczet wielkich aptekarzy polskich – część czwarta. Bronisław Koskowski, „Aptekarz Polski” [online], 2009, nr 29 (7e), styczeń. Dostępny w internecie:
http://www.aptekarzpolski.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=531&Itemid=118; S. Rostafiński, T. Tereszczuk: Profesor Bronisław Koskowski Pater Pharmaciae, Warszawa 1997; E. Szyszko: Bronisław Koskowski 1863–1946, Warszawa 1960.
Iwona Arabas