Giganci Nauki

https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/82607,Prentki-Jacek.html
26.04.2024, 07:45

Prentki Jacek

PRENTKI Jacek (17 IV 1920, Lyon – 29 XI 2009, Genewa), fizyk, syn Polki studiującej medycynę w Belgii i belgijskiego profesora medycyny, który większość czasu spędzał w Kongo. Po jego śmierci matka z synem została bez środków do życia, więc wróciła do Polski. Była koleżanką Hanny, żony L. Hirszfelda, i P. wychowywał się w ich domu niemal jak przybrany syn.

Uzyskał maturę w Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Podczas okupacji studiował fizykę teoretyczną na tajnych kompletach pod kierunkiem J. Blatona. Wraz ze swym przyjacielem P. Słonimskim współdziałał przy organizacji ucieczki Hirszfeldów z getta do dzielnicy aryjskiej.

Po wojnie P. uzyskał stopień magistra pod kierunkiem swego okupacyjnego mentora i został asystentem S. Pieńkowskiego w Zakładzie Fizyki Doświadczalnej UW. W 1947 wyjechał do Paryża na stypendium rządu francuskiego. Kiedy przyjechał na krótką wizytę do Polski, chcąc odwiedzić odwiedzić matkę, został na granicy aresztowany i wtrącony do więzienia UB na ul. Mokotowskiej w Warszawie. Po roku został zwolniony dzięki wstawiennictwu L. Hirszfelda i natychmiast wyjechał do Francji, gdzie podjął pracę w Centre National de Recherche Scientifique (CNRS). W 1955, rok po utworzeniu Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire (CERN), P. zaczął pracę w tym instytucie i odegrał wielką rolę w organizacji tam badań teoretycznych. Był dwukrotnie kierownikiem Oddziału Fizyki Teoretycznej CERN (1966–69) oraz (1976–81).

Najważniejsze prace P. dotyczyły symetrii SU(4) w oddziaływaniach silnych (1964), możliwości łamania symetrii CP poza oddziaływaniami słabymi (1965) i modeli oddziaływań słabych i elektromagnetycznych (1972).

W 1964–83 P. zajmował prestiżowe stanowisko profesora Collège de France. Od 1985 na emeryturze, ale nie zaprzestał żywej działalności badawczej. Był prawdziwym ambasadorem nauki polskiej w CERN i we Francji.

Był członkiem PAU, a w 1991 Polskie Tow. Fizyczne przyznało mu swe najwyższe odznaczenie: Medal im. Mariana Smoluchowskiego. 

Andrzej Kajetan Wróblewski

 

W. Zagórski, A. Białas: Jacek Prentki (17 IV 1920–29 XI 2009), „Rocznik PAU” 2011/2012, s. 241–246.

Opcje strony