Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Adamiecki Karol

ADAMIECKI Karol (18 III 1866, Dąbrowa Górnicza – 16 V 1933, Warszawa), inżynier metalurg, racjonalizator procesów produkcyjnych, jeden z twórców naukowej organizacji pracy. Syn Karola, sztygara, i Wandy z Łodwigowskich.

Ukończył ze złotym medalem Wyższą Szkołę Rzemieślniczą w Łodzi (1884) oraz studia w Inst. Technologicznym w Petersburgu. Pracując w Hucie Bankowej w Dąbrowie Górniczej (1891–98) na własną rękę (nierzadko wbrew woli dyrekcji) od 1894 starał się ustalać przyczyny marnotrawstwa w pracy walcowni i wprowadzał usprawnienia. W 1898 objął kierownictwo walcowni w Zakładach Hutniczych Hartmana w Ługańsku (w ZSRR Woroszyłowgrad), gdzie usprawnił proces walcowania blach grubych znacznie obniżając koszty produkcji. W 1901–05 był dyrektorem technicznym Tow. Akcyjnego Walcowni Rur i Żelaza w Jekaterynosławiu (w ZSRR Dniepropietrowsk), gdzie dokonał wynalazczych usprawnień procesu walcowniczego i prowadził dalsze badania czynników negatywnie wpływających na organizację produkcji. W II 1903 wygłosił na zebraniu miejscowego Tow. Technicznego odczyt O zasadach organizacji pracy zbiorowej, w którym po raz pierwszy uznał harmonizację robót w czasie za konieczny warunek powodzenia procesu produkcji. Idea ta była zbliżona do zasad zawartych w opublikowanej w marcu tego roku pionierskiej w tej dziedzinie w skali światowej książce F.W. Taylora Zarządzanie warsztatem wytwórczym.

W 1906 A. został dyrektorem Zakładów Hutniczych w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdzie wykazał solidarność z robotnikami podczas wielodniowego strajku okupacyjnego. W 1907, po krótkim pobycie w Bogusławskich Zakładach Hutniczych na Uralu, objął stanowisko dyrektora w Tow. Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów” k. Częstochowy. Dokonał tam istotnych usprawnień, m.in. procesu suszenia wyrobów ceramicznych, przekonstruował urządzenia do prasowania, podnosząc ich wydajność, zwiększył wyzyskiwanie bilansu ciepła w cegielni. W 1908 przedstawił w Stow. Techników w Warszawie udoskonaloną wersję oryginalnej koncepcji z 1903, w której zaproponował traktowanie kosztów własnych jako miernika prawidłowości organizacji produkcji. Opublikował ją pt. Metoda wykreślna organizowania pracy zbiorowej w walcowniach („Przegląd Techniczny” 1909). W 1911 A. założył własne biuro techniczno-konsultacyjne i współpracował jako doradca ds. organizacji produkcji z Fabryką Maszyn i Wagonów Spółki Akcyjnej Lilpop, Rau i Loewenstein w Warszawie i Zakładami Metalowymi K. Rudzki i S-ka w Mińsku Mazowieckim, w których według jego projektu wybudowano w 1912 walcownię blachy falistej. Współpracował też z Tow. Kursów Naukowych. Ewakuowany podczas I wojny światowej z fabryką Lilpopa do Kremieńczugu nad Dnieprem, przebywał tam do 1918, doradzając kilku zakładom hutniczym w pd. Rosji. Według córki A., Reginy Kozłowskiej, współpracę przy organizowaniu ciężkiego przemysłu w Rosji sowieckiej proponował mu wtedy W.I. Lenin.

Jesienią 1918 A. rozpoczął wykłady z walcownictwa i kuźnictwa na PW, gdzie 16 VIII 1922 objął jako profesor nadzwyczajny Katedrę Zasad Organizacji Pracy i Przedsiębiorstw Przemysłowych. W 1919 współtworzył z inż. P. Drzewieckim stowarzyszenie Liga Pracy propagujące naukową organizację pracy, od 1923 był członkiem korespondentem ANT w Warszawie. Z jego inicjatywy powstało też Koło Naukowej Organizacji w Stow. Techników w Warszawie (1923).

W 1924 A. przewodniczył polskiej delegacji na I Międzynarodowy Kongres Naukowej Organizacji w Pradze, gdzie zyskał uznanie referatem Harmonizacja jako jedna z głównych podstaw organizacji naukowej. W grudniu tego roku na I Zjeździe Polskim Naukowej Organizacji Pracy wygłosił referat: Stanowisko inżyniera jako kierownika zakładów wytwórczych i został wybrany na prezesa powołanego tam Komitetu Wykonawczego Zrzeszeń Naukowej Organizacji Pracy w Polsce. W 1925 doprowadził do utworzenia przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie Inst. Naukowej Organizacji (wzorowanego na czechosłowackiej Masarykowej Akad. Pracy), którego został dyrektorem. Opublikowano wówczas polskie przekłady najważniejszych pozycji literatury światowej z tej dziedziny. Sam A. przetłumaczył wybrane prace Francuza H. Le Chateliera, z których zestawił książkę Filozofia systemu Taylora (Warszawa 1926), która dopiero z języka polskiego została przełożona na włoski i angielski. Od 1926 redagował miesięcznik „Przegląd Organizacji”. Dzięki zabiegom A. nie doszło w 1925 do rozbicia międzynarodowego ruchu naukowej organizacji. Na III Międzynarodowym Kongresie Naukowej Organizacji w Rzymie (1927) dominowała polska szkoła organizacji, stworzona i kierowana przez A. Na IV Kongresie w Paryżu (1929) A. został wybrany na wiceprzewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Naukowej Organizacji z siedzibą w Genewie i przyznano mu jej najwyższe odznaczenie: Plaque d’Or. Postępująca choroba nie pozwoliła A. uczestniczyć w V Kongresie w Amsterdamie (1932). A. cieszył się wielkim uznaniem w Czechosłowacji, gdzie przyznano mu Order Lwa Białego i wybrano na honorowego członka Akad. Pracy im. J. Masaryka. A. przywiązywał większą wagę do działania, niż pisania. Był autorem tylko 18 publikacji. W 1932 ukazała się jego książka Nauka organizacji i jej rola w życiu gospodarczym, w 1938 wydano zbiór artykułów A. O istocie naukowej organizacji, a w 1970 i 1985 wybór pism O nauce organizacji. A. był odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1928). Jego imię nosi m.in. Akad. Ekonomiczna w Katowicach (1972).

 

PSB (P. Drzewiecki); SBTP (J. Piłatowicz); SPPT (B. Orłowski).

 A. Czech: Karol Adamieckisylwetka organizatora, Katowice 1980; Z. Heidrich: Karol Adamiecki. Życie i dziełoposłowie, [w:] K. Adamiecki: O nauce organizacji, Warszawa 1985; Karol Adamiecki. Twórca podstaw nauk organizacji i zarządzania w Polsce, Katowice 1986; R. Kozłowska: Wspomnienia córki Karola Adamieckiego o jego życiu, [w:] Materiały sesji naukowej X lat Lubelskiego Oddziału TNOiK, Lublin 1968.

Bolesław Orłowski

Opcje strony

do góry