Chobrzyński Karol Jan
CHOBRZYŃSKI Karol Jan Piotr (1 XI 1809, Brachowice k. Zgierza – 2 X 1883, Paryż), inżynier kolejowy, wynalazca. Syn Ludwika, miejscowego ekonoma.
W 1826 wstąpił na oddział rękodzielniczo-chemiczny Szkoły Przygotowawczej do Inst. Politechnicznego w Warszawie. Brał udział w powstaniu listopadowym 1830–31 jako porucznik Legii Wołyńskiej. Na emigracji we Francji ukończył École Centrale des Arts et Manufactures w Paryżu i do 1837 był preparatorem przy Katedrze Chemii na tej uczelni. Następnie projektował doki w Hawrze. Od 1838 prowadził studia kolejowe w Szwajcarii, od 1841 zarządzał hutami żelaza w Vierzon. W 1841 był współzałożycielem Polskiego Tow. Przyjaciół Przemysłu we Francji.
Od 1845 Ch. pracował w służbie mechanicznej kolei Paryż–St. Germain. Dzięki małżeństwu z córką naczelnego inżyniera budowy Kolei Północnej (Paryż–Hawr) został w 1846 na niej zatrudniony na stanowisku inżynierskim z gażą 6 tys. franków rocznie, a po oddaniu Kolei do eksploatacji był głównym inspektorem jej trakcji. W 1855 uzyskał obywatelstwo francuskie, a w 1857 zezwolenie carskie na powrót do kraju, który odwiedzał. Podczas jednego z pobytów opublikował w „Przeglądzie Technicznym” notatkę Szkoła przygotowawcza do Inst. Politechnicznego w Warszawie (1879).
Wynalazł ruszt schodkowy umożliwiający opalanie parowozów węglem kamiennym zamiast koksem. Pod nazwą grille à gradines de Chobrzynski, został on nagrodzony złotym medalem na wystawie w Paryżu w 1878 i znalazł powszechne zastosowanie we Francji.
Ch. był prezesem emigracyjnego Stow. Czci i Chleba i członkiem Rady Szkoły Wyższej Polskiej na Montparnasse w Paryżu, przygotowującej kandydatów do studiów na francuskich wyższych uczelniach. Otrzymał m.in. francuski order Legii Honorowej i belgijski Order Leopolda.
SBTP (B. Chwaściński); SPPT (B. Chwaściński).
B. Konarska: Polskie drogi emigracyjne 1832–1848, Warszawa 1986; „Kurier Warszawski” 1857, nr 287; B. Orłowski: Osiągnięcia inżynierskie Wielkiej Emigracji, Warszawa 1992; A.J. Rodkiewicz: Pierwsza politechnika polska, 1825–1831, Kraków–Warszawa 1904; J. Skowronek: Cmentarz Polski w Montmorency, Warszawa 1986; „Bulletin Polonais” 1883, nr 19; „Kurier Paryski” z 15 X 1883; „Przegląd Techniczny” 1883, nr 5, s. 120; „Wędrowiec” 1883, nr 42, s. 671; Księga metrykalna Parafii Rzymskokatolickiej Wszystkich Świętych w Giecznie.
Bolesław Orłowski