Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Spiess Ludwik Henryk

SPIESS Ludwik Henryk (5 VIII 1820, Warszawa – 5 IX 1896, tamże), farmaceuta, przemysłowiec, pionier polskiego przemysłu farmaceutycznego. Syn Henryka Bogumira, farmaceuty, właściciela fabryczki octów w Tarchominie, jednego z założycieli Inst. Wód Mineralnych Sztucznych, i Elżbiety Marii z Marchandów.

Do szkoły średniej uczęszczał w Warszawie, na kursy farmaceutyczne wyjechał do Wiednia, otrzymał tytuł podaptekarza (ok. 1840), tam też odbył praktykę apteczną. Po powrocie do Warszawy otworzył w 1844 przy ul. Senatorskiej (ob. Plac Teatralny) Skład Materiałów Aptecznych i Farb Malarskich. W tym okresie założył również laboratorium apteczne w Rudzie Guzowskiej (ob. Żyrardów), które w 1847 sprzedał swojemu krewnemu H. Spiessowi. W 1848 lub 1849 uruchomił w Rudzie Guzowskiej fabrykę nawozów sztucznych (przemiału kości), trzeci tego rodzaju zakład w Europie.

W 1860 kupił jeden z największych w Królestwie Polskim zakładów chemicznych – fabrykę w Tarchominie i przeniósł do niej produkcję nawozów sztucznych oraz octów; produkcja objęła także farby, lakiery, woski, artykuły chemiczne. Roczna wartość produkcji zakładów w 1867 wyniosła ponad 50 tys. rubli. Wyroby fabryki S., zwłaszcza nawozy sztuczne, były eksportowane do Niemiec, Szwecji i Rosji, a kleje kostne miały opinię lepszych od niemieckich i rosyjskich. Produkty te były prezentowane na wielu zagranicznych wystawach towarowych, m.in. na wystawie powszechnej w Londynie w 1862 (S. proponował w prasie wysłanie na nią na koszt publiczny polskich fachowców, też robotników), a także w Paryżu, Wiedniu, Berlinie, Królewcu i Petersburgu, oraz na wszystkich wystawach krajowych; wszędzie zdobywały złote medale i wyróżnienia.

S. prowadził także kilka składów aptecznych. Oprócz głównego przy ul. Senatorskiej, uruchomił kilka punktów sprzedaży w Warszawie, a również przedstawicielstwa firmy w większych miastach Królestwa Polskiego, m.in. w Augustowie, Łodzi. Płocku, Radomiu i Włocławku.

W 1875 przekazał zarząd składów aptecznych synowi, Stefanowi, absolwentowi Akad. Handlowej w Antwerpii, sam zaś nadal kierował fabryką w Tarchominie, w której uruchomił oddział wyrobów farmaceutycznych. Na dużą skalę produkowano tam preparaty galenowe, pastę do zębów, kosmetyki. Od 1884 kierował fabryką wraz z synem Stefanem i zmienił jej nazwę z Zakłady Chemiczno-Techniczne „Ludwik Spiess” na Zakłady Chemiczno-Techniczne „Ludwik Spiess i Syn”. W 1886 przekazał synowi Stefanowi kierownictwo zakładu.

W 1907 w fabryce rozpoczęto produkcję pierwszych gotowych specyfików ze znakiem „Spiess”. W 1912 uruchomiono laboratorium badawcze, z którym przy opracowywaniu nowych technologii produkcji leków współpracowali wybitni chemicy i farmaceuci, m.in. W. Świętosławski, O. Achmatowicz, S. Otolski. Po II wojnie światowej wytwórnia została znacjonalizowana i przekształcona w zakłady tarchomińskiej Polfy.

S. był jednym z założycieli Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Warszawskich, współzałożycielem i dyrektorem Warszawskiego Tow. Wzajemnego Kredytu, kuratorem Szpitala Ewangelickiego, przez wiele lat radcą handlowym Banku Polskiego, należał do członków zarządu Tanich Kuchni Warszawskich Tow. Dobroczynności.

PBS (S. Konarski).

L. Jenike: Kilka uwag nad zamierzonem wysłaniem na wystawę londyńską przedstawicieli naszego przemysłu, „Tygodnik Ilustrowany” 1862, t. 5; T. Kikta: Zapomniane karty z przeszłości Tarchomina, Warszawa 1964; tegoż: Tarchomin wczoraj i dziś, Warszawa 1969; tegoż: Przemysł farmaceutyczny w Polsce (1823–1939), Warszawa 1972; J. Kiwilszo: Historia praskich rodów. Rodzina Spiessów, „Nowa Gazeta Praska”; B. Orłowski: Polacy na londyńskich wystawach powszechnych 1851 i 1862 r., KHNiT 1987, nr 2; http://www.ngp.pl/str/tekst617.html

Anna Trojanowska

Opcje strony

do góry