Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Drac Karol Juliusz

DRAC Karol Juliusz (28 I 1875, Warszawa – 26 IV 1906, tamże), inżynier, wynalazca w dziedzinie fotografii barwnej. Syn Jana, sekretarza jednego z wydziałów Komisji Rządowej Przychodów Skarbowych, i Franciszki Chrapczyńskiej.

D. uczył się w V Gimnazjum w Warszawie, później został przeniesiony do gimnazjum na Pradze. Od wczesnej młodości interesował się naukami przyrodniczymi. Jako uczeń urządził w swoim pokoju małe laboratorium chemiczne, gdzie nie tylko sam eksperymentował, ale i kształcił kolegów. W XII 1892 został aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, gdyż policja podczas rewizji znalazła w jego pokoju pisma socjalistyczne. Ponieważ nie udowodniono mu przynależności do organizacji politycznych, w VII 1893 został zwolniony. Aby móc przystąpić do matury, wyjechał do Petersburga, gdzie udało mu się uzyskać zgodę ministra oświaty. Egzaminy maturalne zdał w Parnawie (1896) z oceną maxima cum laude i podjął studia w Inst. Technologicznym w Petersburgu, które ukończył w 1903, otrzymując dyplom inżyniera technologa.

Głównym osiągnięciem D. było skonstruowanie aparatu własnego projektu, który umożliwiał otrzymywanie barwnych fotografii bez używania kolorowych filtrów. Jego pomysł polegał na rozszczepieniu wiązki światła słonecznego na trzy, odpowiadające następującym zakresom barw widma: czerwono-pomarańczowej, żółto-zielonej oraz niebiesko-fioletowej. W ten sposób otrzymywane były trzy częściowe obrazy fotograficzne, a w konsekwencji – jedno barwne zdjęcie. Trzy negatywy były uzyskiwane w trakcie jednej ekspozycji, która w dobrych warunkach oświetlenia wynosiła zaledwie ułamki sekundy. Skonstruowany przez siebie przyrząd nazwał chromografem. Wynalazek zgłosił w 1903 urzędzie patentowym w Petersburgu (otrzymał pierwsze „świadectwo ochronne” nr 2095). Dalsze badania D. prowadził w Jenie, w zakładach optycznych Karla Zeissa, a zakończył je w Warszawie w 1905. W celu spopularyzowania swojego wynalazku, D. wyjechał w 1906 do Londynu, gdzie przeprowadził pokaz publiczny w Szkole Fotograficznej przy Politechnice Londyńskiej. Otrzymane podczas prezentacji kolorowe zdjęcia wywołały spore zainteresowanie i uznanie obecnych, a pozytywne relacje z pokazu zostały opublikowane w branżowych czasopismach angielskich (m.in. Colour Photography Without Filters at One Exposure, „The British Journal of Photography” 1906, nr 2387). Następny pokaz, zorganizowany w Warszawie, również zakończył się sukcesem. D. w 1905 otrzymał patent na pierwszy model urządzenia na terenie państwa rosyjskiego (nr 10 100, drugi raz wynalazek został opatentowany w Imperium Rosyjskim w 1908 – pod numerem 12 860). Prace nad aparatem były bardzo kosztowne i pogrążyły całą jego rodzinę w długach, z których spłatą D. zmagał się do śmierci.

Próbował także swoich sił w poezji.

D. zmarł w wyniku zatrucia gazem we własnym mieszkaniu. Był to nieszczęśliwy wypadek. Inżynier A. Wierzbicki, współpracownik D., zaraz po śmierci konstruktora zabrał aparat (wraz z pełnią praw do eksploatacji wynalazku), obiecując w zamian bratu D., Janowi, spłatę rodzinnych długów. Szczegóły techniczne przyrządu pozostają nieznane, istnieją jedynie dokumenty patentowe i relacje z publicznych pokazów chromografu. Aparat nie został wprowadzony do produkcji przemysłowej.

 

SPPT (W. Żdżarski).

W. Jewsiewicki: Karol Juliusz Drac. Dzieje polskiego wynalazku zdjęć kolorowych systemem optycznym bez filtrów, KHNiT 1956, nr 3; H. Latoś: 1000 słów o fotografii, Warszawa 1979.

 Marcin Dolecki

Opcje strony

do góry