Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Romer Witold Edmund Michał

ROMER Witold Edmund Michał (14 VII 1900, Lwów – 19 IV 1967, Wrocław), inżynier chemik, wynalazca. Syn Eugeniusza i Jadwigi z domu Rossknecht, córki dyrektora browaru w Oświęcimiu.

Po ukończeniu średniej szkoły realnej we Lwowie (1917) studiował chemię (1917–23) w Szkole Politechnicznej (od 1921 na Politechnice Lwowskiej). Walczył ochotniczo w obronie Lwowa (1918–19), brał także udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920.

W latach 1923–25 był asystentem W. Świętosławskiego w Katedrze Chemii Fizycznej PW, zajmując się ebuliometrią i konstrukcją ebulioskopu. Po odbyciu półrocznej praktyki w Zakładach Graficznych „Książnica Atlas” we Lwowie wyjechał na studia z zakresu poligrafii do Austrii, odbył kurs w Graphische Lehr- und Versuchsanstalt w Wiedniu, ponadto staż w firmie kartograficznej Freitag und Berndt. Odbył również praktyki w zakresie poligrafii w Paryżu, Niemczech oraz Anglii. Po powrocie do Lwowa w 1925 urządził laboratorium badawcze w Książnicy Atlas. W wydawnictwie tym pracował do 1939, najpierw jako kierownik laboratorium badawczego, później jako kierownik działu fotomechanicznego. Niedługo po powrocie do kraju uzyskał patent na nową technikę druku, tzw. kartochromię, umożliwiającą dokładne drukowanie wielobarwnych map hipsometrycznych przy znacznej oszczędności kosztów. Sławę przyniosło R. opracowanie w 1932 nowej techniki fotograficznej pozytywowej, która otrzymała nazwę izohelia. Opublikował Isohelie, eine neue Technik der bildmässigen Photographie („Camera”, Luzern 1932), w języku polskim – Izohelia, nowa technika fotografii artystycznej („Miesięcznik Fotograficzny” 1932, z. 6). Izohelia polega na fotomechanicznej zamianie fotograficznego obrazu półtonowego na obraz tonorozdzielczy, składający się z równomiernie zaczernionych płaszczyzn. Metoda ta pozwala na uzyskiwanie niezwykłych efektów graficznych. Izohelia została później wykorzystana m.in. przez R.N. Calendera, który za jej pomocą wykonywał pomiary nocnego oświetlenia szos brytyjskich. Za badania w dziedzinie techniki reprodukcyjnej R. otrzymał Grand Prix na Exposition Internationale des Artes et des Techniques w Paryżu w 1937.

W 1932–39 wykładał fotografię na Politechnice Lwowskiej. Prowadził też badania nad wpływem procesu wywoływania na kształt krzywej charakterystycznej. W 1936 uzyskał doktorat na podstawie pracy Studium wywoływania wyrównującego, przygotowanej pod kierunkiem A. Dorabialskiej. Sporo publikował w prasie fachowej francuskiej i polskiej (1935–36) i wziął udział w IX Międzynarodowym Kongresie Fotografii Naukowej i Stosowanej w Paryżu w VII 1935. R. stał się znanym ekspertem od spraw sensometrii, a przy okazji opracowywania jej historii odkrył, że pod nazwiskiem L. Warnerke (znanego wynalazcy fotometru i sensytometru) krył się Polak – W. Małachowski.

W ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej R. pracował nad zagadnieniami rozdzielczości materiałów fotograficznych oraz fotografią w podczerwieni i fotografią lotniczą. Zaowocowało to w okresie wojennym (po przedostaniu się via Rumunia i Francja do Anglii), kiedy R. kierując od 1943 Research Section w Photographic Department of Royal Aircraft Establishment w Farnborough, skonstruował tam specjalną kamerę do nocnych zdjęć lotniczych , kompensującą ruch samolotu, wykorzystaną z powodzeniem podczas przygotowań do inwazji w Normandii (1944). Po powrocie do Polski (VI 1946) R. osiadł we Wrocławiu, gdzie zorganizował jedyną w Polsce wówczas Katedrę Fototechniki należącą (po oddzieleniu się Uniwersytetu) do Politechniki. Tematem badawczym była fizykochemia procesów fotograficznych, a dominującymi zagadnieniami – m.in. metody oceny pomiaru światłoczułości materiałów fotograficznych, zagadnienia sensybilizacji i wzrostu kryształów halogenków srebra w opracowywanych emulsjach dla przemysłu fotochemicznego, ocena i wyznaczanie kryteriów ziarnistości oraz zagadnienia reprodukcji barw.

W 1947 uzyskał habilitację w zakresie chemii fizycznej na wydziale chemicznym Politechniki Łódzkiej na podstawie pracy Studium doświadczalne rozdzielczości negatywu fotograficznego („Roczniki Chemii” 1948, t. 22). W 1948 został profesorem nadzwyczajnym fototechniki, w latach 1947/48 oraz w 1958–60 był dziekanem wydziału chemicznego, wspólnego dla Uniwersytetu i Politechniki.

Powojenne prace badawcze R. były poświęcone przede wszystkim zagadnieniom chemii oraz fizyki procesów fotograficznych, w szczególności problemom ziarnistości, rozdzielczości oraz ostrości obrazów fotograficznych. R. był twórcą pojęcia współczynnika jakości emulsji fotograficznej, który wyraził jako stosunek czułości do ziarnistości. Był również autorem metody otrzymywania emulsji fotograficznej, stosowanej do reprodukcji fotografii bez potrzeby retuszu.

Był autorem ponad 70 publikacji, także w renomowanych czasopismach zagranicznych, m.in. „Camera Luzern” (1932), „Science et Industrie Photographique” (1947), „Journal Photographic Science” (1963,1967), w tym monografii Ziarnistość i rozdzielczość obrazów fotograficznych (1953), Teoria procesu fotograficznego (1955). Wiele prac R., napisanych w Anglii podczas wojny, utajniono z powodu ich wartości aplikacyjnych. Uzyskał kilka patentów na wynalazki z dziedziny fotochemii, przyczyniając się do uruchomienia krajowej produkcji nowych asortymentów. Skonstruował kilka pomysłowych urządzeń pomiarowych, m.in. monochromator podwójny typu Van Cittertta o dużym strumieniu świetlnym (1962), czy granulometr porównawczy (wyeksportowany w 1965 do Inst. Badawczego Fotografii i Kinematografii w Moskwie). W 1953 uzyskał zespołową nagrodę państwową III stopnia. Został też odznaczony, m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1966).

R. był również artystą fotografikiem, jego prace zdobywały szerokie uznanie na wystawach krajowych oraz zagranicznych. Zadebiutował na dorocznej wystawie we Lwowie w 1926. A w V 1947 założył Wrocławskie Tow. Fotograficzne i był jego pierwszym prezesem, nadal uczestnicząc w wystawach, także ogólnopolskich.

Obaj synowie R., Andrzej i Jan, zostali elektronikami.

PSB (W. Markocki); SBTP (A. Zaleski); SPPT (J. Kubiatowski).

P. Nowak, J. Piwowarski, A. Zaleski, A. Żakowicz: Profesor Witold Romer /19001967/, Wrocław 1998; Witold Romer, [w:] M. Dąbkowska, Chemicy sami o sobie w 1957 roku, „Annales” 2011, No. 38; „Fotografia” 1967, nr 7 (W. Markocki, J. Mierzecka, A. Zaleski); „Wiadomości Chemiczne” 1967, nr 11 (W. Markocki).

Aleksander T.  Żakowicz,  Marcin Dolecki

Opcje strony

do góry