Kwieciński Jan
KWIECIŃSKI Jan (19 I 1938, Kraków – 29 VIII 2003, Turbacz, Gorce), fizyk. Syn Stanisława, prawnika, legionisty, i Janiny Stachowicz, nauczycielki.
Ukończył I Liceum Ogólnokształcące w Chorzowie, a także Państwową Szkołę Muzyczną w Chorzowie i Katowicach (klasa fortepianu). W 1955–60 studiował na UJ, gdzie specjalizował się w fizyce teoretycznej.
Od 1960 K. pracował w Inst. Fizyki Jądrowej w Krakowie; początkowo zajmował się teorią oddziaływań hadronów w zderzeniach przy wielkich energiach. W 1966 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Analityczne własności relatywistycznej amplitudy rozpraszania w płaszczyźnie zespolonego momentu pędu. W pracy z 1980 na temat wymiany trójgluonowej z ujemną parzystością ładunkową wyprowadził równanie tzw. odderonu, znane obecnie pod nazwą równania Bartelsa-Kwiecińskiego-Praszałowicza.
Ostatnie kilkanaście lat działalności K. poświęcił badaniu struktury nukleonów. Jego pionierskie prace dotyczyły tzw. rozpraszania głęboko nieelastycznego leptonów na nukleonach. Prowadził je m.in. we współpracy z fizykami z uniwersytetu w Durham, Inst. Fizyki Jądrowej w Krakowie i UW. Wyniki miały wielkie znaczenie dla planowania zderzacza HERA w ośrodku DESY w Hamburgu. Były i są używane w analizie i interpretacji danych uzyskanych w doswiadczeniach przy akceleratorach w DESY, CERN (Genewa), Fermilab (USA), JLAB (USA).
K. pierwszy zrozumiał konsekwencje wzrostu gęstości gluonów, obserwowanego w zderzeniach, w których biorą udział partony (składniki nukleonu) o bardzo małym pędzie. Stworzył narzędzia matematyczne umożliwiające analizę ilościową danych doświadczalnych dotyczących takich zderzeń i zaproponował poglądowy sposób ich klasyfikacji, tzw. diagram Kwiecińskiego.
K. był członkiem PAU i PAN. W 1993 otrzymał prestiżową Nagrodę PAN im. Marii Skłodowskiej-Curie. Zmarł nagle podczas wycieczki rowerowej w Gorce. Przedwczesne odejście tego świetnego fizyka i utalentowanego muzyka odbiło się szerokim echem w świecie.
B. Badełek: Jan Kwieciński (1938–2003), „Postępy Fizyki” 2004, t. 55, z. 3; W. Czyż: Jan Kwieciński (1938–2003), „Acta Physica Polonica B” 2003, Vol. 34, No. 12; K. Golec-Biernat, L. Leśniak: Jan Kwieciński 1938–2003, „CERN Courier” 2004, January; A.D. Martin: Special Address in honour of Jan Kwieciński, „Acta Physica Polonica B” 2009, Vol. 40, No.7.
Andrzej Kajetan Wróblewski