Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Jaroszewski Wojciech

JAROSZEWSKI Wojciech (3 II 1935, Poznań – 23 XII 1993, Warszawa?), geolog, badacz struktur i tektonik, działacz turystyczny. Syn Zdzisława Józefa, lekarza psychiatry, i Marii Eryki ze Smoluchowskich, bratanicy M. Smoluchowskiego.

Ojciec był dyrektorem szpitali, co powodowało zmiany miejsc zamieszkania rodziny. J. szkołę średnią skończył w Starogardzie Gdańskim mając 16 lat. W 1951 rozpoczął studia geologiczne na AGH, już wtedy zainteresowany taternictwem i speleologią okolic Krakowa i Tatr. Od r. akad. 1953/54 kontynuował studia w UW, stając się w 1955 asystentem prof. E. Passendorfera. Pod jego kierunkiem uzyskał w 1956 magisterium na podstawie analizy budowy niewielkiej grzędy skalnej w Tatrach Zachodnich o wyjątkowo silnym zaangażowaniu tektonicznym (uskoki, zdeformowane fałdy, wyciśnięcia itp.). Jako pierwszy dostrzegł ważne znaczenie mikrotektoniki, dlatego publikacja Geologia pasma Świerkul (1957) stała się przełomem w studiach nad genezą struktur skalnych. J. wypracowane metody zastosował następnie w mniej skomplikowanym obszarze sąsiednim (Tektonika serii wierchowej na wschodnim zboczu Bobrowca, 1958), a potem w skałach krystalicznych, co udokumentował artykułami: O próbie nowej metody opracowania tektoniki krystalinikum Tatr (1959 i 1961), Młode zaburzenia tektoniczne w Dobrzyniu nad Wisłą (1963), a przede wszystkim obronioną w 1964 rozprawą doktorską (promotor prof. E. Passendorfer) Budowa geologiczna górnej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach (1965). Ustalił w niej, że waryscyjski krystalinik tej części Tatr podczas późniejszych orogenez był poddawany różnego rodzaju przemieszczeniom, dokumentowanym odmiennymi generacjami form strukturalnych. Rozwinął to w innych opracowaniach z t.r., jak np.: Rowy grzbietowe w Tatrach, Rysy ślizgowe jako wskaźnik kierunku głównego i pochodnego transportu tektonicznego. Udoskonalając wypracowane metody podjął rozpoznanie w obszarze wyżyn środkowopolskich, nieobjętych młodszymi orogenezami. Wyniki przedstawił w rozprawie Drobnostrukturalne kryteria tektoniki obszarów nieorogenicznych na przykładzie północno-wschodniego obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich (1972, habilitacja). Szerzej problem tektoniki mikro i makro ujął w książce Tektonika uskoków i fałdów (1974, wyd. 2 – 1981, także wersje: angielska, rosyjska i chińska).

Wypracowane w Tatrach i Świętokrzyskiem metody badań struktur geologicznych stale wzbogacał studiami nad ewolucją górotworów po orogenezie alpejskiej (także w Bułgarii oraz ZSRR – Kaukaz, Tien-szan). Podejmował w związku z tym zagadnienia neotektoniki, glacitektoniki, tektoniki wysadów solnych i in. Ogłosił m.in. Sedymentacyjne przejawy mioceńskiej ruchliwości tektonicznej na Roztoczu Środkowym (1977), Magmatic-tectonic jointing in granitoids of the Tatra Mts. (1985), Rozważania geologiczno-strukturalne nad genezą deformacji glacitektonicznych (1991), Manifestations of hydrotectonics in Zn-Pb mineralization at Trzebionka mine (Silesian-Cracow zinc-lead ore district, Poland) (1993), przede wszystkim w monografii – napisanej z R. Dadlezem – Tektonika (1994). Korektę tej książki wykonał już nieuleczalnie chory, przed tragiczną śmiercią w nurcie Wisły.

Profesor nadzwyczajny od 1982. Autorytet międzynarodowy w sprawach struktur geologicznych i tektoniki. Członek redakcji prestiżowego pisma „Journal of Structural Geology”. Opiekun prac magisterskich i promotor rozpraw doktorskich. Opiniodawca przewodów habilitacyjnych i profesorskich. Konsultant projektów badawczych, zwłaszcza w USA i Anglii.

J. przywiązywał wiele uwagi do dydaktyki. Tektonikę uskoków i fałdów oraz Tektonikę traktował również jako podręczniki. Podobnie – napisany z L. Marksem i A. Radomskim – Słownik geologii dynamicznej (1985). Wzorowo przygotowywał wykłady dla studentów.

Był aktywnym członkiem Polskiego Tow. Geologicznego (przewodnik wycieczek zjazdowych w Tatrach w 1959 i 1979). Zabiegał o podniesienie kondycji nauki za pośrednictwem Tow. Popierania i Krzewienia Nauk. Przyczynił się do wskrzeszenia Polskiego Tow. Tatrzańskiego (1989). Przede wszystkim, od lat studenckich organizował wycieczki geologiczno-krajoznawcze – zawsze starannie przygotowane (np. ze specjalnie opracowanymi mini-przewodnikami). Szczególnie upodobał sobie tereny narciarskie Suwalszczyzny i Wzgórz Szelkich, którym poświęcił osobną publikację.

           

L. Mastella: Wspomnienie o Profesorze Wojciechu Jaroszewskim, „Przegląd Geologiczny” 1994, s. 881–882; W. Barczyk: Wspomnienia o zmarłych profesorach i docentach, [w:] Księga pamiątkowa absolwentów Wydziału Geologii 1952–2002, Warszawa 2002, s. 132–133; J.B. Miecznik: O losach polskich geologów, Warszawa 2017, s. 277–286.

Zbigniew Wójcik

Opcje strony

do góry