Helwing Jerzy Andrzej (Georg Andreas)
HELWING Jerzy Andrzej (Georg Andreas) (14 XII 1666, Węgorzewo – 03 I 1748, tamże), przyrodnik, botanik, pastor. Syn Andrzeja, miejscowego pastora, i Katarzyny Bertram.
Od 1684 studiował teologię oraz nauki przyrodnicze i humanistyczne w Królewcu, Wittenbedze, Lipsku i Jenie, gdzie uzyskał magisterium z botaniki pod kierunkiem G.W. Wedla i – po spędzeniu roku w Lejdzie u H. Boerhaavego, a następnie zwiedzeniu Włoch – wrócił w 1691 do Węgorzewa, gdzie pomagał ojcu, a po jego śmierci objął parafię, stabilizując swą pozycję społeczną. Pod Węgorzewem we wsi Sulice założył ogród botaniczny, poświęcony przede wszystkim aklimatyzacji roślin z innych klimatów, gromadził zbiory mineralogiczne, bursztynu i zoologiczne. Miał własny gabinet historii naturalnej i cenną bibliotekę. Badał okoliczną florę szeroko pojętego regionu Prus, sporządzał zielniki, które ofiarowywał znaczącym osobom i przyjaciołom. Zielniki H. były duże, jego zbiór liczył 1200 gatunków roślin okolicznych dzikich i 300 obcych, wyhodowanych z nasion we własnym ogrodzie. H. prowadził szeroką korespondencje naukową, był blisko związany z gdańskimi przyrodnikami: J.T. Kleinowi podarował jeden egzemplarz zielnika, J.F. Breyn napisał przedmowę do dzieła H. Flora quasimodogenita (Gdańsk 1712). Opublikował opracowania flory pruskiej: Suplementum Florae Prussicae (Gdańsk 1726) i Index Polonicus (Gdańsk 1726), zawierający polskie nazwy roślin. Swoje zbiory mineralogiczne opisał w Lithographia Angeburgica (Królewiec 1717).
HNP, t. 6; PSB (E. Sukertowa-Biedrawina); SBP (Z. Schwarz).
T. Oracki: Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, Olsztyn 1984; Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa–Łodź 1972; K. Targosz: Jacob Breynius 1637–1697 „Botanicus Celeberrimus” w wymiarze europejskim, Kraków 2010.
Wanda Grębecka